Για τα μανιτάρια της κατηγορίας των βασιδιομυκήτων, μέχρι
πρόσφατα, όλοι πίστευαν ότι η διασπορά των σπόρων τους και η μεταφορά τους
μακριά από τα καρποσώματα εξαρτιόταν αποκλειστικά και μόνο από τα ασθενή
ρεύματα αέρα που θα τύχαινε να υπάρχουν πολύ κοντά στο έδαφος, όπου βρίσκονται τα
καρποσώματα, τη στιγμή απελευθέρωσης των σπόρων. Ωστόσο, μία πρόσφατη
επιστημονική μελέτη των Emillie Dressair,
Lisa Yamada, Boya Song και
Marcus
Roper απέδειξε ότι τα ίδια τα μανιτάρια είναι ικανά να
δημιουργήσουν τα δικά τους αέρια ρεύματα και να οδηγήσουν τους σπόρους αρκετά
μακρύτερα απ’ όσο θα ήταν δυνατό απλά και μόνο εξαιτίας των ασθενών ρευμάτων
αέρα του περιβάλλοντος των καρποσωμάτων.
Η Emillie Dressair,
Επίκουρη Καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο Tandon School of Engineering στη Νέα Υόρκη, και οι
συνεργάτες της μελέτησαν τρία είδη βασιδιομυκήτων (Lentinula edodes, Pleurotus ostreatus, and Agaricus californicus) και αρχικά
διαπίστωσαν ότι ο ρυθμός εξάτμισης του νερού από αυτά τα μανιτάρια ήταν πολύ
μεγαλύτερος από την εξάτμιση νερού που συμβαίνει σε συνηθισμένα
φυτά. Καθώς είναι γνωστό πως το νερό είναι βασικό συστατικό των ζωντανών
οργανισμών και κάθε οργανισμός διαθέτει μηχανισμούς για να αποφεύγει την
αφυδάτωσή του, οι μεγάλοι ρυθμοί εξάτμισης που παρουσίασαν τα μανιτάρια και η
συνεπακόλουθη μεγάλη απώλεια νερού κέντρισαν το ενδιαφέρον των ερευνητών.
Είναι επίσης γνωστό ότι η εξάτμιση προκαλεί πτώση της
θερμοκρασίας, έτσι η καθηγήτρια Emillie Dressair και οι συνεργάτες της μέτρησαν
τη θερμοκρασία κάτω από τον πίλο των μανιταριών και πάνω στην επιφάνειά του.
Ανακάλυψαν ότι μεταξύ της περιοχής κάτω από τον πίλο και του περιβάλλοντος αέρα
η διαφορά θερμοκρασίας ήταν περί τους 2 βαθμούς Κελσίου, ενώ μεταξύ της
επιφάνειας του πίλου και του περιβάλλοντος αέρα η διαφορά θερμοκρασίας έφτανε
μέχρι και τους 4 βαθμούς Κελσίου. Τέτοιες διαφορές θερμοκρασίας είναι ικανές να
δημιουργήσουν διαφορά πίεσης μεταξύ δύο κοντινών περιοχών η οποία με τη σειρά
της προκαλεί τη δημιουργία ρεύματος αέρα, από την περιοχή υψηλής πίεσης και
χαμηλής θερμοκρασίας (περιοχή κάτω από τον πίλο του μανιταριού) προς την
περιοχή χαμηλότερης πίεσης και υψηλότερης θερμοκρασίας (ευρύτερο περιβάλλον του
μανιταριού).
Με αυτά τα ρεύματα αέρα, που ουσιαστικά
δημιουργούνται από τα ίδια τα μανιτάρια με τη βοήθεια της εξάτμισης του νερού
που περιέχουν, επιτυγχάνεται η μεταφορά των σπόρων μακριά από το μανιτάρι και
σε ύψος μερικών εκατοστών πάνω από το έδαφος, όπου εκεί πλέον τα ρεύματα του
αέρα είναι αρκετά ισχυρά για να παραλάβουν τους σπόρους και να τους ταξιδέψουν
σε ακόμη μεγαλύτερες αποστάσεις.
Πηγή: http://www.pnas.org/content/113/11/2833.full
Πηγή: http://www.pnas.org/content/113/11/2833.full
