Βωλίτες που μεταχρωματίζονται. Είναι όλοι τοξικοί;




Αυτή την εποχή μέσα σε δάση φυλλοβόλων και κωνοφόρων δέντρων εμφανίζονται σε αρκετά μεγάλες ποσότητες άγρια μανιτάρια της οικογένειας των Βωλιτών. Οι μανιταροσυλλέκτες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί γενικά κατά τη συλλογή μανιταριών και να παρατηρούν όλα τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν το ένα είδος από το άλλο. Ο κανόνας είναι πως ποτέ δεν βάζουμε στο καλάθι μας μανιτάρια που δεν γνωρίζουμε και δεν είμαστε σίγουροι για το αν είναι εδώδιμα ή τοξικά. 
Έμπειροι μανιταροσυλλέκτες συχνά συμβουλεύουν πως όταν εντοπίζουμε Βωλίτες καλό είναι να αποφεύγουμε: τους Βωλίτες με πορτοκαλί ή κόκκινη πορώδη επιφάνεια και εκείνους που μεταχρωματίζονται μετά το κόψιμο, αποκτώντας ένα μπλε ή πρασινωπό χρώμα. 
Είναι όμως όλοι οι Βωλίτες που μεταχρωματίζονται τοξικοί; 
Σίγουρα, αρκετά υποείδη Βωλιτών είναι τοξικά και όταν αποφεύγουμε μανιτάρια που μετά το κόψιμο η σάρκα τους γίνεται μπλε, εκμηδενίζεται και η πιθανότητα των ανεπιθύμητων δηλητηριάσεων. Ωστόσο, κάποιοι Βωλίτες παρόλο που μεταχρωματίζονται θεωρούνται εδώδιμοι, όπως για παράδειγμα ο Butyriboletus appendiculatus, ο Gyroporus cyanescens, Cyanoboletus pulverulentus και ο Xerocomellus truncatus
Φυσικά, για να μπορέσει κάποιος να ταυτοποιήσει με σιγουριά έναν Βωλίτη που μεταχρωματίζεται πρέπει να προσέξει όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: το χρώμα και την υφή του πίλου, το χρώμα των πόρων, την υφή και το χρώμα του στελέχους, τον μεταχρωματισμό που παρατηρείται μετά το κόψιμο της σάρκας ή του στελέχους, την οσμή, το αποτύπωμα των σπόρων, τη μικροσκοπική ανάλυση, τον μεταχρωματισμό σε χημικά αντιδραστήρια
Χθες για παράδειγμα εντοπίστηκαν στην Πίνδο σε δάσος οξιάς και υψόμετρο 1430μ.  πολλά καρποσώματα Butyriboletus appendiculatus σε διάφορα στάδια ωριμότητας, τα οποία εξετάστηκαν ενδελεχώς. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι πως στα πολύ ώριμα καρποσώματα παρατηρούνταν άμεσος μπλε μεταχρωματισμός της σάρκας, κάτι το οποίο δεν συνέβαινε σε νεαρά καρποσώματα.
Καλό είναι, ακόμη, αν φυσικά είναι δυνατόν, να εξετάζονται φρέσκα μανιτάρια, γιατί αποσπώνται πολύτιμες πληροφορίες. Επίσης, τα σπόρια που εξετάζονται καλό είναι να λαμβάνονται από ώριμα δείγματα σε μία ικανοποιητική ποσότητα. Στον Butyriboletus appendiculatus το αποτύπωμα των σπόρων είναι χρώματος σκούρο λαδί, μεγέθους 12–15 x 4–5 mm και η χημική αντίδραση σε KOH (Υδροξείδιο του καλίου) προσδίδει μεταχρωματισμό κιτρινωπό ή ανοιχτό καφετί.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση για να φτάσει κάποιος στο σημείο να αναγνωρίσει με ακρίβεια έναν Βωλίτη που μεταχρωματίζεται χρειάζεται πολύ μελέτη και εμπειρία. Οι υπόλοιποι που αρκούνται μόνο σε μακροσκοπική εξέταση καλό είναι απλώς να τους φωτογραφίζουν και να απολαμβάνουν την ομορφιά τους.
Εικόνα: Boletus pulverulentus by Dave W (Dave W)