Τα στάδια ανάπτυξης της Μορχέλας και η διασπορά των σπόρων


Αδιαμφισβήτητα, οι Μορχέλες αποτελούν τα πιο περιζήτητα μανιτάρια της άνοιξης. Το γένος Morchella ανήκει στους Ασκομύκητες, κλάση Δισκομύκητες, τάξη Pezilates, της οικογένειας Morchellaceae.

Οι Μορχέλες, σε νεαρό στάδιο, μέσα στο φυσικό τους βιότοπο συνήθως βρίσκονται καλυμμένες από πεσμένα ξερά φύλλα, γι’ αυτό άλλωστε είναι και δύσκολο να εντοπιστούν. Η ανάπτυξη των ασκοκαρπίων στη φύση διέρχεται από τα εξής στάδια:

1. Το στάδιο προανάδυσης: περιλαμβάνει καταβολές με μέγεθος 2-15mm, με λίγο ως πολύ διαφοροποιημένο πίλο και στύπο. Σχηματίζονται κάτω από το στρώμα πεσμένων φύλλων και παραμένουν καλυμμένες από αυτό. Υπολογίζεται πως αυτό το στάδιο διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες, καθώς η μέση ταχύτητα αύξησης είναι 0.5-1.0mm την ημέρα.

2. Το στάδιο ανάδυσης: είναι ένα σύντομο στάδιο που διαρκεί περίπου 24 ώρες. Τότε, οι νεαρές καρποφορίες αναδύονται πάνω από το στρώμα των φύλλων και αποκτούν τα 2/3 του τελικού ύψους. 

3. Το στάδιο ωρίμανσης: το στάδιο αυτό διαρκεί από μία έως 10 ημέρες. Οι καρποφορίες αναπτύσσονται αργά και λαμβάνουν το χαρακτηριστικό για το είδος χρωματισμό, που παραλλάσσει ανάλογα την ηλικία τους. Το στάδιο αυτό ολοκληρώνεται με την εκτίναξη των ασκοσπορίων.

Πώς όμως εκτινάσσονται τα ασκοσπόρια;

Τα ασκοσπόρια είναι πολυπύρηνα με 15-30 πυρήνες, έχουν σχήμα ελλειψοειδές και φέρουν στους δύο πόλους σταγονίδια ελαιώδους σύστασης. Το μέγεθός τους ποικίλλει από 9-20 x 17-30μm.

Τα ασκοσπόρια εκτινάσσονται στη φύση από τους ασκούς με μεγάλη δύναμη, προκαλώντας χαρακτηριστικό συριγμό και φθάνουν σε ύψος μέχρι 30cm πάνω από το έδαφος για να ακολουθήσει η διασπορά τους με τη βοήθεια των ρευμάτων αέρα. 

 Η διαδικασία αυτή διαρκεί αρκετές ημέρες και γίνεται από νωρίς το πρωί ως το μεσημέρι, οπότε και σταματά για να επαναληφθεί το επόμενο πρωί. Με την έναρξη της εκτίναξης του τελευταίου κύματος σπορίων, τα ασκοσπόρια εισέρχονται σε μια διαδικασία γρήγορης αυτόλυσης που συντελείται σε διάστημα μερικών ωρών.

Στη συνέχεια, τα ασκοπόρια βλαστάνουν στη φύση σε χρονικό διάστημα λίγων εβδομάδων από την απελευθέρωσή τους, πιθανότατα βέβαια μετά τη βροχή. Με τη βλάστηση του ασκοπορίου παράγεται πολυπύρηνο ομοκάρυο μυκήλιο.

Το παραπάνω κείμενο έχει αντληθεί από την εξαιρετική διδακτορική διατριβή του Δρ. Φιλιππούση Αντώνιου «Μελέτη της μορφογένεσης μυκήτων του γένους morchella».





mushring